مجله خبری تشریفات

بقاع امامزاده احمد و حوا خاتون در روستای موت آباد، ۱۲ کیلومتری تشریفات ترحیم مشهد شمال شهر اراک جای دارد. ساختمان حرم امامزاده احمد و حوا خاتون ، بنایی قشنگ، دیرین و ارثیه از عصر صفویه میباشد که بافت مهم خویش را محافظت کرده و با وجود تعمیراتی که در آن انجام یافته، از در بین نرفته میباشد. بقاع امامزاده احمد و حوا خاتون ، متشکل از دو نصیب میباشد. بخش ابتدا، مقبره امامزاده حوّا خاتون میباشد که گنبد آن نادر خیز و یک پوش میباشد. و فضای دوم، مرتبط با شاهزاده احمد میباشد که گنبد آن مخروطی بلند ۱۲ شکاف دو پوش میباشد و روی آجرهای آن تزیینات ترصیع کاری به‏ شکل نقوش هندسی با کاشی‏ های فیروزه‏ای و لاجوردی و سپید رنگ به‏ عمل رفته میباشد. موت آباد یکی مرکزها سابق در بافت قدیم فراهان محسوب میگردد و حرم امامزاده احمد و حوا خاتون اثری میباشد از قبلی های بدور که به حیث می‌رسد مرتبط با سال های ۴۰۰ و ۵۰۰ ه. ق است
در سال ۱۳۸۴ هـ . ش بوسیله ردیف آهنی، گنبد بقاع استحکام یافته میباشد. در فضای پایین گنبد، ازاره سنگی جای دارد ودر نصیب ذیل گنبد شمسه‏ای به رنگ قهوه‏ ای، رنگ زرد و آبی‌رنگ نقش شده و بدور گنبد، نقش‏های دایره‏ای و در نزدیکی با رنگ‏ های آبی‌رنگ و رنگ زرد تزیین گردیده‌است.

سابق‏ ترین سنگ نوشته روی دیوار مقبره، متعلّق به قرن ششم هجری میباشد. اتاق آرامگاهی بقاع به‏ شکل هشت‏ ضلعی و دارنده یک فضای چهار صفه‏ ای میباشد که دارنده چهار طاق بسیار عمیق میباشد. ایوان مهم و گذر مقبره از جانب جنوب میباشد و دو اتاق خواجه نشین متعلّق به عصر قاجاریّه به آن افزوده گردیده است. فرصت تشکیل داد این سازه را در بین سال‏ های ۶۷۰ و ۶۸۰ هـ . ق تقریب زده‏ اند؛ ولی روی یک کدام از سنگ نوشته‏ ها تاریخ ۴۸۷ هـ . ق تصویب میباشد. کنار حرم، مسجد نسبتاً بزرگی جای‌دارد که دارنده خشت کاری و با کاشی‏ های فیروزه‏ای ترصیع بندی گردیده است.
در قبل روی قبر، صندوق چوبی نفیسی قرار داشت که در تاثیر افتادن شمع و حریق دریافت کردن آن نابود شد و حدود پنجاه سال قبلی، بارگاه فلزی مشبّکی با نقوش هندسی درست شده و روی مرقد نصب بود که در سالیان اخیر مکان آن را با بارگاه طلایی رنگ عوض نموده‏اند.

در اطراف سرزمينهاي اسلامي مکانهايي وجود تشریفات ترحیم مشهد دارا هستند که منتظران يار در آن ها گرد مي آيند و به ياد عزيز مهاجرت کرده خود نجواهاي عاشقانه رمز مي دهند. اين مکانها که هرمورد به نوعي يادگار حضرت موعود می باشند براي کلیه شيعيان مقدس میباشد و بزرگداشت آنان وظيفه اي همگاني به شمار مي آيد.

براي آشنايي بيشتر شما عزيزان با مساجد، مقامها و اماکن خاصي که يادآور آن امام درانتظار هستند، بر آن شديم که در هر شماره به اجمال يکي از اين مکانها را معرفي کنيم. باشد که مورد قبول حضرت موعود واقع خواهد شد.

يکي ديگر از مساجد دارای اسم و رسم و مهمي که همواره مورد دقت مسلمانان بوده مسجد تشریفات ترحیم مشهدشريف کوفه هست. اين مسجد از جهات مختلفي حائز اهميت میباشد که به برخي از آنها در بخشهاي بعدي اشاره گردد ولی آنچه که باعث دقت بيشتر شيعيان به اين مکان مقدس گردیده‌است؛ عنايت خاصي است که حضرت مهدي(ع) به اين مسجد دارا هستند. در نصیب حکايات بيان شود که بسياري از سعادتمندان در اين مکان لبریز برکت توفيق زيارت امام(ع) را پيدا کرده اند. افزون بر اين براساس روايات زيادي از جمله روايات پر اسم و رسم »مفضل«، بعداز ظهور آن حضرت، کوفه مرکز حکومت و مسجد جامع آن، راءس قضاوت و اجراي عدالت شود.

در روايتي که مفضل از امام درستگو(ع) نقل مي کند، درباره جايگاه مسجد کوفه در عصر ظهور چنين آمده می باشد:

قلت: يا سيّدي فأين تکون دارالمهدي و مجتمع المؤمنين؟ قال(ع): دار ملکه الکوفة و مجلس حکمه جامعها...1 .

[به امام راست گو(ع)] عرض کردم: سرور من! محل استقرار حضرت مهدي(ع) و مکان تجمع مؤمنان بعد از ظهور کجا خواهد بود؟ حضرت در جواب فرمودند: پايتخت آن حضرت کوفه و راس قضاوتشان مسجد جامع خواهد بود...

درباره مسجد ایا صوفیه ترکیه

مختصری از تاریخچه مسجد ایا صوفیه

مسجد ایا صوفیه تاریخچه جذاب و قابل توجهی تشریفات ترحیم مشهد دارااست که می‌توان آن را به سه قسمت از روم تا بیزانس، از کلیسای ایا صوفیه تا مسجد ایا صوفیه و از موزه ایا صوفیه تا مسجد ایا صوفیه تقسیم کرد. در یک تقسیم بندی دیگر می‌قدرت از ترتیب کلیسای اول، کلیسای دوم، کلیسای سوم، مسجد، موزه و مسجد دوم به کار گرفت. درپی درباره این نصیب‌ها تشریفات ترحیم مشهد بیشتر سخن خوا هیم زد. با ما همپا باشید.

کلیسای اول

همانطور که در صدر هم بیان شد، در محل کنونی ایا صوفیه در صدر یک کلیسا قرار داشت که فعلا چیزی از آن باقی نمانده میباشد. این کلیسا که تحت عنوان کلیسای تعالی شناخته می شد، مرتبط با زمان کنستانسین دوم بود و در کنارش یک قصر شاهنشاهی و یک کلیسای خرد به اسم حاجی آیرین قرار داشت. گفته می‌شود در حین فرصت مجال ساخت کلیسای والا کلیسای حاجی آیرین معبد مسیحیان بوده است.

کلیسای دوم

در سال ۴۰۴ میلادی اسقف قسطنطنیه محکوم به تبعید شد. این تبعید به یک کودتا انجامید که فایده این کودتا هلاکت بی نقص کلیسای بلندمرتبه بود. پس از این جریان تئودئوس دوم فرمان تشکیل داد کلیسای دوم را صادر کرد. این کلیسا در سال 415 میلادی افتتاح شد.

در سال 532 میلادی توشه دیگر کودتا بزرگی در استانبول پدیدآمد که در جریان آن خساراتی به بناهای تاریخی برای مثال ایا صوفیه وارد شد. بعضی از سنگ‌های مرمر کلیسای دوم از این آسیب‌ها جان سلامت به در بردند. مجسمه دوازده بره علامت دوازده حواری نیز برای مثال چیزهایی است که از کلیسای دوم به مکان مانده می باشد. چیزهایی که از کلیسای دوم ارثیه می باشد، موقتی در ایوان مسجد قابل رویت می‌باشند.

درباره مسجد ایا صوفیه ترکیه

مختصری از تاریخچه مسجد ایا صوفیه

مسجد ایا صوفیه تاریخچه جالب و قابل توجهی تشریفات ترحیم مشهد دارد که می‌توان آن را به سه قسمت از روم تا بیزانس، از کلیسای ایا صوفیه تا مسجد ایا صوفیه و از موزه ایا صوفیه تا مسجد ایا صوفیه تقسیم کرد. در یک تقسیم بندی دیگر می‌قدرت از ترتیب کلیسای نخستین، کلیسای دوم، کلیسای سوم، مسجد، موزه و مسجد دوم استفاده کرد. در ادامه درباره این نصیب‌ها بیشتر کلام خوا هیم زد. با ما یار باشید.

کلیسای نخستین

همان گونه که در صدر هم بیان شد، در محل کنونی ایا صوفیه در بالا یک کلیسا قرار داشت که فعلا چیزی از آن باقی نمانده میباشد. این کلیسا که تحت عنوان کلیسای بزرگ شناخته می شد، مرتبط با فرصت کنستانسین دوم بود و در کنارش یک قصر شاهنشاهی و یک کلیسای خرد به اسم حاجی آیرین قرار داشت. گفته میگردد در طول زمان مجال تشکیل داد کلیسای والا کلیسای حاجی آیرین محل پرستش مسیحیان بوده میباشد.

کلیسای دوم

در سال ۴۰۴ میلادی اسقف قسطنطنیه محکوم به تبعید شد. این تبعید به یک کودتا انجامید که بهره این کودتا هلاکت بی نقص کلیسای گران قدر بود. بعد از این جریان تئودئوس دوم امر تشکیل داد کلیسای دوم را صادر کرد. این کلیسا در سال 415 میلادی افتتاح شد.

در سال 532 میلادی توشه دیگر کودتا بزرگی در استانبول پدید آمد که در جریان آن خساراتی به بناهای تاریخی به عنوان مثال ایا صوفیه وارد شد. برخی از سنگ‌های مرمر کلیسای دوم از این زخم‌ها جان سلامت به در بردند. مجسمه دوازده بره آرم دوازده حواری نیز به عنوان مثال چیزهایی می‌باشد که از کلیسای دوم به مکان باقیمانده است. چیزهایی که از کلیسای دوم به جا مانده می‌باشد، موقتا در ایوان مسجد قابل رویت می باشند.

محرمات اعتکاف

چه چیزهایی در اعتکاف حرام تشریفات ترحیم مشهد یا این که مکروه است؟ آیا کتف زدن، استعمال از رایحه و نگاه کردن درآیینه حرام هست؟

پنج چیز بر معتکف حرام است:

نخستین: تمتّع از همسر، خواه به جماع باشد یا این که لمس و بوسیدن بنابر احتیاط.

دوم: استمنا، بنابر احتیاط، هر یک‌سری از روش حلال باشد، مانند ملاعبه با همسر.

سوم: بوییدن عطریات و بوهای خوش، هر چند با قصد لذت نباشد.

چهارم: دادوستد، بلکه مطلق تجارت، اگرکه ضرورتی در کار نباشد.

پنجم: جدال بر رمز مسائل فقهی یا این که مادی، به قصد غلبه کردن بر طرف مقابل و اظهار فضیلت.

براین اساس، کتف زدن و نگاه کردن در آیینه روا میباشد، ولی استعمال تشریفات ترحیم مشهد از رایحه حرام است.

در زمینه ی چیزهایی که بر معتکف مکروه میباشد، باید جمعاًًًًًَ بگوییم: پرداختن به کارها مادی و مطالعات مرتبط با آن مکروه میباشد.(۱)

پی‌نوشت:

۱. توضیح المسائل مراجع، ج ۲ ص ۸۰۴ ملحقات رساله آیت‌اللّه مکارم شیرازی.

* مبطلات اعتکاف

انجام دادن چه کارهایی، اعتکاف را فسخ می‌نماید؟

آیه‌ها عظام امام، خامنه‌ای و فاضل: هر کاری که مبطل روزه می باشد و نیز تماس و آمیزش (هرچند در شب باشد)، اعتکاف را فسخ می‌نماید و بنابر احتیاط واجب، جاری ساختن دادن بقیه محرمات اعتکاف نیز مبطل اعتکاف میباشد.(۱)

آیه‌ها عظام بهجت و صافی: هر کاری که مبطل روزه میباشد و نیز آمیزش (هرچند در شب باشد) اعتکاف را فسخ می‌نماید و بنابر احتیاط واجب، اعمال دادن محرمات اعتکاف نیز مبطل اعتکاف میباشد.(۲)

آیت‌اللَّه تبریزی: هر کاری که مبطل روزه میباشد، اعتکاف را نیز فسخ می‌نماید؛ اما جاری ساختن دادن محرمات اعتکاف - به جز آمیزش - مبطل اعتکاف وجود ندارد. (۳)

آیه ها عظام سیستانی، مکارم، نوری و وحید: جاری ساختن دادن محرمات اعتکاف و هر کاری که مبطل روزه می باشد، اعتکاف را فسخ می‌نماید.(۴)

حرم امامزاده عبدالمطلب تشریفات ترحیم مشهد در چهار کیلومتری روستای پیک از توابع شهرستان زرندیّه و در کیلومتر چهل بزرگ راه ساوه ـ طهران واقع گردیده است.این سازه بسیار بدیع‌خیس و شاخص‌خیس از دیگر بناهای روستا بوده و به منجر مقام اعتقادی و مذهبی آن دربین عموم محل بسیار آیتم اعتنا هست. زیارتگاه ”امامزاده عبدالمطلب” در لبه جنوب غربی روستا و نسبتاً در مسافت یک کیلومتری آن و فی مابین تپه ماهورهای نادر طول حومه روستای ” پیک” واقع گردیده که به وسیله یک جاده خاکی به روستا مرتبط می‌گردد.

قسمت های تشکیل دهنده گروه امامزاده
بنای امامزاده عبدالمطلب در برگیرنده دسته امامزاده حسینیه، انبار، غسالخانه، اتاق‌های اقامتی، دستشویی و اتاق کفش‌کن میباشد.

صورت ظاهری
از درون به طور یک مربّع چهار ضلعی به بعد ها حدود ۵/۸×۷ متر میباشد که از خارج از پی به طول حدود ۳ متر چهار ضلعی و آن گاه به طول ۷۰/۱ به طور هشت ضلعی میباشد و بر روی آن، گنبد به طور مخروطی از درون و هرمی ۱۲ سوراخ از بیرون تاسیس شد‌ه‌است.در طرفین مقبره، دو اتاق به بعدها ۷۰/۲×۲۰/۳ نزدیک به سال ۱۳۳۰ تشکیل‌شده و روی آن‏ها نیز دو اتاق خرد تاسیس گردیده‌است. در حین قاجاریّه و نزدیک به سال ۱۲۵۰ هـ. ق، تراس با شکوهی به مقبره الحاق گردیده که طول آن ۵/۶ متر میباشد.زیارتگاه تک ایوانه ذکر شده کلاً دارنده یک صحن با پلانی مربع صورت است که گنبد مهم بر روی آن واقع گردیده و تک ایوانی نیز در سمت شمال آن جای دارد.

در طرفین این حیاط، تک حجره‌هایی دو طبقه وجود دارااست که راه و روش ورودی به بام از درون حجره شرقی میباشد. گنبد سازه مثلا گنبدهای هرمی صورت ترکدار میباشد که به طور دوازده وجهی بوده و به طور دوپوشه و با خیزی معدود در گنبد فوقانی انجام گردیده‌است. طرز اتصال گنبد بیرونی به گنبد درونی درین سازه بسیار قشنگ و چشمگیر میباشد.

گنبد سازه، هرمی ۱۲ رخنه‌ به طول حدود ۱۵ متر از کف زمین میباشد که با کاشی‌های فیروزه رنگ به بعد ها ۸×۱۸ سانتی متر هنرمندانه و بسیار خوشگل طرّاحی گردیده بود. دیوارهای بقاع با آجرهای ۲۲×۲۲ و به قطر ۷۰/۱ متر پوشش یافته و
سقف مقبره به طور ضربی ایفا شد‌ه‌است. در صحن والا مقبره، تعداد ۱۳ اتاق به بعد ها تقریبی ۵۰/۴×۱۰/۳ متر به عنون زایر سرا درست شده و قبور ۶ شهید زمان نزاع تحمیلی زینت نصیب آن میباشد.

این سازه نیز همچون عمده بناهای تاریخی جانور در محل، از ساخته‌های عصر صفویه می باشد.

زیارتگاه یاسر و ناصر مشهد دو‌مین جای تشریفات ترحیم مشهد زیارتی لبریز‌‌بازدید شهر مقدس مشهد پس از بقعه مطهر امام ‌رضا‌(ع) میباشد.ناصر و یاسر از فرزندان موسی بن جعفر می باشند(فاقد منبع دارای اعتبار). آرامگاه آن دو در روستای گلستان بنا شده در ۵ کیلومتری غرب مشهد (مسیر مشهد به طرقبه) قرار گرفته‌میباشد.طبق احادیث، وقتی‌که امام ‌رضا(ع) از مدینه به طوس مسافرت می‌نمایند، ۲۱‌ بدن از برادران وی هم همراهشان می‌‌آیند. در آن فرصت دو‌ اخوی امام‌رضا‌(ع) (سید‌‌یاسر و سید‌ناصر) به فرمان خلیفه‌ عباسی به روستای گلستان تبعید ‌گردیده و آنگاه‌ از‌ مدتی به شهید شدن می‌رسند.

سازه به گفتهٔ رئیس فرهنگی اجتماعی این موسسه،هر ساله سه میلیون زائر به بقاع امامزادگان یاسر و ناصر مشرف می شوند که ۲۰ درصد آن‌ها زائران فرنگی می باشند. بیشتر زائران فرنگی مرتبط با کشورهای عربی و کنارهٔ خلیج عجم می‌باشند.مساحت فعلی این شرکت هزار مترمربع میباشد. طرح جامع توسعه و گسترش حرم امامزادگان ناصر و یاسر از سال ۱۳۹۲ استارت گردیده و هم‌در حال حاضر در هم اکنون ایفا میباشد. در‌این طرح، هفت هکتار از زمین ها دور و اطراف این حرم بوسیله خیرین شهرستان طرقبه شاندیز خریداری شده است. بر پایه ی نرم افزار‌ریزی‌های ایفا گرفته، این زمین ها به توسعه و گسترش شبستان، ساخت فضای سبز، اماکن اقامتی (زائرسرا)، تالار‌های غذاخوری، کتابخانه دیجیتال، تالار مشورت کردن و امکانات دیگر برای ایفا کارها فرهنگی تخصیص مییابد.
آستان امامزاده ناصر و یاسر (ع) تا پیش از تجدید بنا، مشابه مسجد محلی کوچکی بود که دو بارگاه چوبی سبزرنگ خرد در آن قرار داشت، البته در سال ۸۲ با امداد زائران کشورهای عربی نوسازی شد و به صورت فعلی درآمد.

یکی خیران کویتی به اسم هاشم کمال که بدین امامزاده ها راز زده بود، برای برآورده شدن حاجتش، نذر این دو امام‌زاده می نماید و خیلی زود حاجت میگیرد. براین اساس تصمیم می‌گیرد آحاد هزینه‌های ایجاد کرد و نصب بارگاه این دو امامزاده را بپردازد و آن را رونق دهد. به همین برهان میباشد که درحال حاضر خیلی از زائران این امامزاده از کشورهای کویت و عراق و لبه خلیج عجم میباشند. اسم زائرخیر کویتی پایین ‌تیتر هاشم کمال بر ‌روی بارگاه‌ها قید‌ گردیده‌ میباشد.

در صدر این‌جای ذیل ‌تیتر مسجد و به‌ شکل معمولی‌خیس و با حجم نادر‌خیس محل زیارت مردم قرار‌ داشت. سابق‌ترین کتیبه‌ای که درستی نام و نشان و تاریخچه‌ این‌ جای را مشخص و معلوم می‌نماید، به تحریر رضوان در خارج محوطه، در میان کاشی‌کاری‌های نما‌ی بیرونی قرار‌ داراست. در متن یکی دیرین‌ترین کتیبه‌های جانور در مقبره که شخصی بنام رضوان با خط نستعلیق که آن را خوشنویسی کرده و تاریخ ۳۶/۸/۲ (خورشیدی) و تحت آن تاریخ ۱۳۷۷ (قمری) نوشته شده، اینگونه آمده میباشد: «یا این که الله، این میباشد بیت الشّرف آقازاده‌های با شخصیت معظّم آقا سیّد ناصر و آقا سیّد باصر فرزندان حضرت امام موسی بن جعفر (علیه السلام) که به همّت عده ای از آقایان مؤمنین خیراندیش تعمیر شد و در تاریخ ۳۶/۸/۲ به اتمام و به انتها رسید. کتبه رضوان. ۱۳۷۷»
بر بالای این کتیبه هم دو کاشی‌ نوشته دیگر با کاشیکاری متأخرتری وجود داراست که در یکی‌از «السلام علیک یا این که اهل بیت النبوة» و در دیگری «آستانه مبارکه سیدناصر و سید باصر(علیه السلام)» درج شده میباشد.

مسجد حکیم اصفهان یکی‌از شاهکارهای تشریفات ترحیم مشهد معماری مسجد در جمهوری اسلامی ایران زمان صفوی میباشد، که به نحوه چهار ایوانی با آجرکاریهای بسیار متنوع سازه گردیده و دربردارنده کتیبه های خط بنایی متنوعی میباشد. معماری، آجرکاری، کاشی کاری، گره کشی و مخصوصا خط بنایی مسجد حکیم را می اقتدار در زمره شغل های بهتر عصر صفویه و آنگاه دانست.

تاریخچه مسجد حکیم
مسجد حکیم از مساجد اواخر زمان صفوی در ناحیه دیرین پدر الدشت اصفهان می باشد و بانی آن حکیم محمد داوود ملقب به تقربخان، دکتر پاد شاه عباس دوم و فرمانروا صفی بوده میباشد و به‌این باعث، مسجد به حکیم آوازه یافته میباشد. مسجد حکیم اصفهان در محله کهن جورجیر، در محل مسجدی از قرن چهارم پر اسم و رسم به مسجد جوءجوء یا این که جورجیر، که صاحببن عباد آن را سازه کرده بود، ساخته شد و مسجد جورجیر نیز نامیده گردیده است.

براساس کتیبه های مسجد، از معماران این سازه محمدعلیبن معلم علی بیک بنّا اصفهانی، از کاشی کاران آن میرزامحمد کاشی پز، و کتیبه نگار آن خوشنویس اسم آور قسم صفوی، محمدرضا امامی، بوده اند. اسم خوشنویس دیگری به اسم محمدباقر شیرازی نیز در یکی‌از کتیبه ها به چشم میخورد.

معماری مسجد حکیم
بنای مسجد حکیم دارنده سردر شمالی، سردر شرقی، سردر غربی، صحن تعالی، شبستان پایین گنبد، شبستان جنوب شرقی، شبستان جنوب غربی، شبستان زمستانی ساخته شده میباشد.
مسجد حکیم با نقشهای نامنتظم، نزدیک به هشت هزار مترمربع حجم دارااست.
این سازه که مانند بخش اعظمی از بناهای زمان صفویه از خشت تاسیس شده است.
مسجد حکیم از نوع مساجد چهار ایوانی میباشد و سه ورودی مهم داراست.
هندسه کلی پلان مسجد حکیم بر مبنا مستطیل میباشد.
در درون مستطیل مرکزی اواسط دو مستطیل دیگر نیز قرار گرفته میباشد و یک مربع میان آنان که علامت اتحاد و یکپارچگی میباشد.
مثلث هـایی هـم در به دور فضاهای مستطیل صورت قرار گرفتند که علامت ایستادگی و توازن هستند.
صورت کلی نمای مسجد حکیم مستطیل میباشد.
این مستطیل خویش به مستطیل های کوچکتری تبدیل گردیده است که در طرفین قرار دارا‌هستند و مشابه به هم میباشند و به طور افقی قرار گرفتند که متانت و تعادل را به اکران میگذارد.
مستطیل دیگری به طور عمودی در میانه قرار گرفته میباشد.
تقارن مو جود در نما مسجد حکیم اصفهان از خصوصیت هایبصری زیبای مسجد به‌حساب می‌آید.
این نما از قوسهای زیادی تشکیل‌شده میباشد. اصلی ترین قوس جانور در‌این نما در یک مستطیل عمودی اواسط محاط گردیده‌است.
توخـالی شـدن بعضا قوس ها درین نما، نمادی از احساس آزادی میباشد. تورفتگی قوس گرانقدر نما، نمادی از شم خشوع و توازن و بلند بودن ورقه مستطيل شكل وسـط نیـز، نمادی از صلابت، استقامت و استواری میباشد.

مسجد جامع قزوین از مثال تشریفات ترحیم مشهد مساجد دیرین کشور‌ایران میباشد که بنای آن بسیار معمولی و عاری از هر سیرتکامل تكلـف بوده و بنای دیوارهای آن با خشت و مسقف به طاق آجری میباشد.

تاریخچه مسجد جامع قزوین
درباره اولیه مسجدی که در قزوین سازه گردیده‌است، هیچ عقیده ای وجـود نـدارد، چون بعد از گرویدن عموم قزوین به اسلام، معین وجود ندارد که آیا آن‌ها برای گزاردن نمـاز، عبادتگاهی ساختند و یا این که نماز را در محل آتشکده به مکان می آوردند؟ بنابر احادیث، اولیه مسجد در قزوین در طی خلافت قدمت بن عبدالعزیز، خلیفه اموی، در محل مقصوره جامع بزرگ کنونی که آتشکده بود، سازه گردیده‌است.

مسجد جامع قزوین در سال ۱۱۰۶ استارت و در سال ۱۱۱۵بـه نقطه نهایی رسید. مسجد در ایـن مجال بنایی به جز شبستان گنبد نداشت. این مقاله از معماری نصیب هـای مجـاور و کتیبه هایی که در آنجا مشاهده میشود نیز معلوم میباشد. ابعاد در سال ۱۶۵۸ تا ۱۰۶۹ به فرمان پاد شاه عباس دوم، حیاط بزرگی در بخش شمالی شبستان خمارتاش احـداث شـد که مسجد را به صحن ایوان مرتبط می سازد.

معماری مسجد جامع قزوین
گنبد باشکوه، مناره های مجلـل، ایـوان هـای بلند، گـچ بـری هـای بی بدیل و ساختار آن نشانگر شایسته ترین مدل معماری اسلامی و هنرمنـدی عـصر سلجوقی و صفوی میباشد.
درها و سردرهای مسجد جامع قزوین در سده هفتم ه.ق درهای زیادی داشت، البته بعداز حمله مغول، تا عصر صفویه از احوال مسجد و درهای آن اگاهی صحت در چنگ وجود ندارد.
مسجد جامع قزوین در مشرق دارنده دو در تودر تو و در شمال غرب درب دیگری دارااست.
درب شرقی که مقابل خیابان شهدا واقع گردیده است، سردری باشکوه و مجلل داراست که مؤسس آن ناشناخته میباشد، چون کتیبه آن ریخته گردیده و صرفا یک سطر آن ما‌نده میباشد که خوانده می‌گردد«برکاری کیخسرو غلام خاصه شریفه، به اتمام رسید.»
ایوان مسجد به صورت مربع مستطیل، درازای آن از شرق به غرب بوده و مساحت آن متجاوز از چهار هزار متر میباشد.
در چهار جهت ایوان مسجد جامع قزوین ، چهار تراس مرتفـع قـرار دارااست.
ایـوان جنوبی مسجد جامع قزوین از سایر تراس ها رفیعتر میباشد.
دو مناره قشنگ در دو طرف تراس شـمالی، سـر بـه افق کشیده میباشد.
دو گوشواره دو طرف حیاط جنوبی جای‌دارد که طاقهای اشکوب اولیه را با خشت ساخته اند، از نصفه بـه بـالای آن را جـای پنجره ای گذارده و روی آن را سپید کرده اند.

معلم پزشک معلوم، او‌لین اهل ایران‌ای بود که تشریفات ترحیم مشهد دکترای غیرپزشکی گرفت (در حرفه‌ی ادبیات فارسی)؛ و خاطرات جالبی درین باب از وی نقل می‌نمایند. سرویس ها این مرد بلندمرتبه بسیار بالاتر از حد یک «پزشک» بی آلایش بود.

مثلا این‌که سر گروهی مؤسسه‌ی لغتنامه‌ی دهخدا را بر ذمه گرفت و هنگامی کاستی‌های این لغتنامه را اخذ، خویش دست‌به‌عمل تایپ کردن شاهکارش شد: تمدن مشخص. نهایتاً این مدرس خستگی‌ناپذیر، بر تاثیر فشار شغل به کما رفت و بعد از پنج سال کما، از عالم رفت. البته منزل‌ی وی در حال حاضر پابرجاست و تبدیل به موزه‌ای تماشایی گردیده‌ میباشد. قدری که از بزرگراه نامرتب امام علی، در اطراف چهارصد دستگاه، به سمت غرب مسافت میگیرید، با پارکی گردآوری‌وجور البته باصفا روبه‌رو می شوید و بعداز گذشتن از آن، تابلوهای راهنما، به سمت منزل موزه‌ی پزشک مشخص و معلوم هدایتتان خواهد کرد.

در منزل، جز اهل فرهنگ و تمدن و احیاناً تیم‌های فیلمبرداری (قسمت عمده‌ی سریال «شهرزاد» در منزل موزه‌ی دکتر معالج مشخص ضبط گردیده است)، خویش معماری باشکوه و مرتفع آن نیز حیرت‌زده‌تان خواهد کرد. این منزل از مخلوط منزل‌های معلم پزشک معلوم و پدرخانم وی، آهنگساز شهیر، معلم محمدعلی امیرمجاهد تاسیس شده است. بنای منزل به مدلِ منزل‌های حیاط دار و تبارک فرصت پهلوی میباشد و از جذابیت‌های اختصاصی آن، برگزاری مستمرِ گرد هم آیی‌های ادبیاتی‌ای همانند گرد هم آیی‌های فردوسی‌شناسی و مولاناشناسی میباشد.

کتابخانه‌ی کامل منزل موزه‌ی دکتر معالج معلوم نیز از نصیب‌های دیدنی دیگر این بناست که ۷۰۰ عضو دارااست و روزمره ۵۰ نفر به آن مراجعه می‌نمایند؛ و این کتابخانه را می‌قدرت در زمره‌ی باقیات صالحات آن معلم فرزانه و یگانه‌ی زمانه دانست که جان خویش را بر رمزِ فرهنگ و تمدن این کشور بنیان. دسترسی بدین منزل بسیار معمولی میباشد و از روش متروی ابن‌سینا، با حدود پنج عدد ۱۰ دقیقه پیاده‌روی می‌اقتدار به آن رسید؛