مجله خبری تشریفات

مسجد جامع اصفهان یا این که مسجد جامع تشریفات ترحیم مشهد یا این که مسجد آدینه (جمعه) که مسجد عتیق اصفهان نیز نامیده می شـود، یکی‌از قدیمی ترین و مهمترین مساجد جمهوری اسلامی ایران و شهر اصفهان میباشد.

تاریخچه مسجد جامع اصفهان
آن چه که از معماری مسجد جامع اصفهان بر مکان ما‌نده میباشد مرتبط با زمان خلفای عباسی تا مجال دیلمیان و نیز سلجوقیان، ایلخانان، مظفریان و صفویان اسـت که هرمورد در ایجاد کرد بخشی از آن شریک بوده اند. به جهت التفات فوق العاده زیاد مسجد و نقش سیاسی و مذهبی آن، هر حکومتی، نصیب هایی را به بنای مسجد اضافه کرد تا بتواند از خـود یـادگاری جاودان در‌این سازه باقی بگذارد تا آیندگان را از واحد سنجش قدرت خویش باخبر سازد.

معماری مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اصفهان با گستره ای موازی با ۲۳۰۰ متر مربع، تعالی ترین مسجد کشور‌ایران به‌حساب می‌آید.
بنای اول مسجد عتیق اصفهان همانند دیگر مساجد نخستین از برنامه ای مستطیل صورت تشکیل شـده که دارنده شبستان های ردیف دار در پیرامون حیاطی تعالی بوده میباشد.
در دورانهای آنگاه، مسجد به چهار ایوانی تبدیل شد؛ به‌این سیرتکامل فضای پیوسته و معمولی شبستانها و فی مابین سراها با ایوانها و دو گنبد از هم گسسته شد.
کلی تریـن نمـونـه تقارن را می اقتدار در پلان مسجد جامع اصفهان و نحـوه قرارگیـری ارکان ساختمانی در پیرامون ایوان مرکزی روءیت کرد.
ایوانهای چهارگانه مسجد عتیق اصفهان در چهار جهت و در راس اضلاع چهارگانه ایوان که با تزیینهای کاشی کاری با مقرنس های مختلف پوشیده شـده اسـت، تقارن را در نقشـه مسجد علامت میدهد.
مسجد جامع اصفهان به صورت کلی دارنده ۱۶ فضای شبستانی میباشد که در نقاط متعدد آن فضا یک هسته مرکزی (میانسر) متفرق شـده اند.
در دو سوی راست و چپ ورودی مهم مسجد با کاشی نوشته هایی به لهجه عربی و به شکلی قرینه وجود دارااست.
در سـمـت چـپ ورودی، شبستان مظفری یا این که به عبارتی کتابخانه چشم می شـود که دارنده تقارن بی نقص در پلان میباشد.
در این جا ستونهای گرد تروتمیز به علامت های چلیپایی با آجرکاریهای پر رنگ که همانا سـاده شـده گردونه مهر و نمادی از خورشید فروزنده فقیه تاب میباشد، در پلان پیرایش یافته اند.
شبستان صفوی دارنده دو سیمای مختلف از نظر معماری میباشد؛ در حدود دو سـوم دور و بر را شبستان چهل ستونی و باقی‌مانده را قوسهای بلند با دهانههای گران قدر شـکل می‌دهد.
این شبستان، بنا ای ظریف و دهانهای گسترده داراست، شبستان دارنده پلان مربع صورت میباشد و با دقت به‌این که هفت دهانه طاق و چشمه در هر ضلع آن است، محراب آن طبق سنتها و قوانین معماری می بایست در دهانه وسطی یعنی در دهانه چهارم یا این که بر روی شالوده شبستان در بخش انتهایی قرار داشته باشـد.
درین شبستان، امروزه صرفا یک فرورفتگی طاقچه مانند در محل محراب قراردارد
وجود دو گنبدخانه در دو سـوی ایوان مسجد جامع اصفهان و دقیقاً روی یک محوره تقارنی در پلان تیم ایجـاد می نماید.
بلندای گنبد نظام الملک، ۲۴ متر و بلندای گنبد تاج الملک ۲۲ متر میباشد.

هنر کاشی کاری معقلی را می اقتدار تکمیل کننده تشریفات ترحیم مشهد امور و تزییناتی دانست که در گونه های نما سازیها و پوشش های فرنگی و داخلی به عمل گرفته میشود . از قرن چهارم و پنجم هجری برای خوشگل سازی و نما سازی ساختمانها ، از طریق تزیینات آجری به دور درج چینی بناها استعمال می شد‌ه‌است.

به کارگیری از هنر معقلی سازی که در اصل برای تزیینات نما چه در قسمتهای فرنگی و چه در بخشهای داخلی بناها به شغل می رود ، بعد از پیدایش هنرهای معرق و کاشی هفت رنگ در طی تیموریان عمومیت یافته میباشد . سابق ترین اشکال معقلی تا چندین روز قبل در بنای مسجد جامع گوهرشاد مشهد که برای مثال اثر ها آن عصر میباشد ، وجود داشته و به تازگی نوسازی شد‌ه‌است

گره چینی :
در بخش اعظمی از بناهای اسلامی به ویژه در مساجد یک کدام از تزیینات پر کاربرد ، نقوش هندسی موسوم به گره چینی میباشد که به اشكال ستارگان و خورشید بیشتر اعتنا داشته و ضمن جنبه نورانیت و زیبایی آنان از زینت ستارگان تحت عنوان یکی علامت های آشکار خدا خاطر شد‌ه‌است.

در قرآن واژه شمس که از آیه‌ها خدا میباشد ۳۳ توشه تکرار گردیده است . در نقش های گره چه بر کاشی کاری ، چه منبت کاری و چه مقرنس و کاربندی کلیه نقوش عاقبت به شمسه منتهی میگردند. نصیب عمده یک مسجد محراب آن میباشد و مقرنس یک تزئین پررنگ برای یک محراب میباشد که ترکیبی از همگی زیبایی ، شکوه و راز و سر میباشد.

گچبری:
گچبری در معماری مسجد اسلامی معمولا تحت عنوان یک هنر سنتی به کار گیری می شد‌ه‌است. تزیینات گچبری در معماری مسجد جامع عتیق در شیراز ، مسجد جامع نائین ، بقاع دوازده امام در یزد ، منزل سبزپوشان در نیشاپور به قرن سوم و چهارم هجری برمی شود. گچبری مسجد جامع اصفهان را می شود به تیتر یک کدام از مثال های شاهکار گچبری مسجدی اسم موفقیت.

امامزاده سید حمزه (علیه السلام) از سادات تشریفات ترحیم مشهد درست النسب آذربایجان بوده و در دربار فرمانروا محمود غازان و پاد شاه محمد خدابنده (اولجایتو) از تقرب و احترام خاصی داشت، حتی روزگاری نیز سمت وزارت و دفترداری الجایتو را دارای مسئولیت بود که آنگاه گوشه گرفت و باقی قدمت به زهدوتقوا و تقوی و عبادت سپری نموده است. با وجود اینکه از مشاغل دولتی مسافت گرفته بود، گشوده آیتم دقت و اکرام فرمان روا بوده و شبی که از پیشگاه فرمانروا عازم منزلش بود، در کوی سرخاب تیری به او اصابت کرد و در همانجا رخت به سرای فانی کشید و در محل فعلی مقبره به خاک ودیعت شد. آستان سید حمزه در زمان سده های قبل آیتم احترام عموم و حکومت های وقت بوده و محلی برای «بست» نشستن و تخفیف در مجازات مجرمین وجود داشت. جمعی از نویسندگان و محقیقن در حین ادوار پیشین به برخی از مختصات جناب امامزاده سید حمزه و آستانش پرداخته اند.
ملا محمد امین حشری علاوه بر تکرار مطالب مرتبط با وجود مصحف شریف در حرم می نویسد:
مولد شریفش از خواف میباشد و فرمانروا غازان به کلام مورد نیاز البهجت وی تمایل آحاد داشته اند و در اکثر سفرها وی را با خویش می برده اند، وفاتش در سنه سبع عشر و سبعمائه واقع گردیده.
شجره طومار ی جناب امامزاده سید حمزه آیتم تأیید گروهی از نسب شناسان و دانشمندان میباشد. آنها در سده های متعدد به تأیید نسب طومار ی وی پرداخته اند. او‌لین هر کس نسب طومار ی آن جناب را بیان کرده، جناب نسابه کبیر الشأن ابن عنبه معاصر با امامزاده سید حمزه (علیه السلام) میباشد. متن نسب طومار ی وی که با ۱۶ واسطه به هفتمی امام معصوم شیعه ها حضرت امام موسی بن جعفر (علیه السلام) میرسد براین اساس میباشد:
حمزة بن حسن بن محمد بن حمزة بن امیرکا بن علی بن محمد بن محمد بن علی بن حسین بن علی بن حسین بن محمد بن عبدالله بن محمد بن القاسم بن حمزة بن الامام الهمام موسی الکاظم (علیه السلام).
بعداز ابن عنبه، گروهی از محققین و نسب شناسان، نسب طومار ی وی را در کتاب های خویش بیان کرده اند و بعضی نیز به نادرست واسطه ها را از ۱۶ گزینه به سه گزینه تقلیل داده اند. بیان کننده در حین سید محمدرضا طباطبایی جناب سید حمزه را در زیارت طومار ها جانور در مقبره، فرزند بلاواسطه ی حضرت موسی کاظم (علیه السلام) معرفی کرده بودند.

حضرت علی ابن حمزه (ع)، نوه حضرت امام تشریفات ترحیم مشهد موسی کاظم (ع) میباشد که نسبت شریفش با یک واسطه به وی منتهی می‌شود، حضرت (ع) از شاخه طوبایی میباشد که از شجره طیبه امامت و ولایت روئیده و منشا شفای دل ها و نه کثیر و برکات کبیر میباشد .داستان گردیده‌است در آن فرصت که بنی عباس به تعقیب علویون در تک تک بلاد کشور ایران پرداختند، حضرت علی ابن حمزه (ع) به یاروهمدم تنی چند از نزدیکان خویش جهت امداد عموی خویش حضرت امام رضا (ع) در سال ۲۲۰ ه.ق (مجال حکومت معتصم عباسی ) به شیراز آمد و در جنگی که فی مابین عمال عباسی با حضرت و یارانش در ناحیه ارژن مجاورت شیراز در گرفت لشکر حکم دهنده عباسی در عجم (قلتق خان)ناکامی خورده و عزیمت نمودند. بعد از تجدید قوا عباسیون از ظلمت شب به کارگیری نمودند و به حضرت و همراهانش حمله ور شدند و متاسفانه ملازمان حضرت در صحرا متفرق شدند و برخی هم شهید شدند .
سپس حضرت علی ابن حمزه (ع) که در‌این زد خورد جراحات رنج برداشته بود در یکی غارهای کوه شمالی که در آن چشمه آبی رنگ نیز وجود داشت به نحوه مخفیانه معاش می‌کرد.می‌گویند این به عبارتی غاری میباشد که بعدها ابن باکویه برای انزوای خویش به یمن و برکت وجود مقدس حضرت علی ابن حمزه (ع) که در آن غار معاش می کرده تحت عنوان محل معاش خویش تعیین نموده و امروزه به پدر کوهی آوازه یافته میباشد.
حضرت با فروش هیزم تامین زندگی می کرده و در یکی روزها که عمال عباسی در تعقیب حضرت بودند با رخ نورانی و حالی که در شکل حضرت مشاهده کردند اورا شناسایی کرده و به عمال عباسی خبر دادند ماموران عباسی نیز بعد از هجوم ناجوان مردانه به وی حضرت را زخمی کردند و آن گاه راز مبارکش را از تن جداگانه نمودند. مورخین در کتاب ها متعدد بخصوص کتاب هزار مزار، کتاب دانش انساب ابونصر بخاری و… می نویسند حضرت به لطف اللهی از جا برخاست و رمز مبارکش را برداشت و به منش زمین‌خورد و رسید آنجا که مزارش قرار گرفته و بر زمین زمین خورد و تا یک‌سری روز از لبانش گزاره مقدس لا اله الا الله شنیده می گردیده و فعلا آستان مقدسش زیارتگاه و باب الحوائج حاجتمندان میباشد گویند حافظ از زائران آن حضرت بوده و شعری در وصف حضرت بدین مضمون سروده میباشد.راز آن کشته بنازم که بعداز کشته شدن ، راز خویش گیرد و اندر پی آدم کش برود گفته می‌گردد در تراس این امامزاده یکسری بدن از پادشاهان آل بویه نیز دفن گردیده‌بودند که در حال حاضر از قبر آنها اثری وجود ندارد که از در میان آن‌ها می‌اقتدار به عمادالدوله علی و رکن‌الدوله حسن اشاره کرد.

امامزاده سيد ناصرالدين طهران ، از نوادگان تشریفات ترحیم مشهد محمد بن علی پیشوای پنجم شیعه‌ها میباشد. معماری این سازه مرتبط با زمان صفوی – زمان قاجار میباشد و در طهران، ضلع غربی خیابان خیام، در میان ۱۵ خرداد ماه و میدان محمدیه واقع گردیده و این تاثیر در تاریخ ۱۷ خرداد ماه ۱۳۷۹ با شمارهٔ تصویب ۲۶۸۳ به‌تیتر یکی‌از اثر ها ملی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسیده میباشد.

حرم امامزاده سید نصرالدین در ضلع غربی خیابان خیام و نرسیده به چهارراه گلوبندک جای‌دارد. این حرم به قصه منسوب به مدفن سید نصرالدین از نوادگان امام محمد باقر و در احادیث دیگر وابسته به سیدناصرالدین از نوادگان امام زین‌العابدین می باشد.

بقاع اين امامزاده با مساحت ۵۰۰ متر مربع دربرگیرنده صحن و بنايي هشت ضلعي میباشد. بخشي از صحن بقاع سابق الذکر در طرح تعريض خيابان، ازبين رفته میباشد. کتيبه اي قديمي بر روي قطعه چوبي بالاي ضريح جديد جای دارد که مي رساند حاجي ميرزا تقي طهراني در سال ۹۹۳ هـ. باني ضريح قديمي بوده و مدرس قطب الدين بن سيف طرشتي آن را ساخته و امروزه به جز کتيبه سابق الذکر چيزي از ضريح قديمي باقي نمانده میباشد.

به لحاظ مي برسد که اين مقبره با پلان هشت ضلعی از اثر ها قرن نهم هجری باشد و طبق کتيبه های جان دار در سالهاي ۱۳۱۰ و ۱۳۱۱ هـ. که اواخر سلطنت ناصر الدين فرمانروا قاجار بوده، رواق، صحن ، آيينه کاری و کاشيکاری های آن به فرمان خانم منير السلطنه، مامان کامران ميرزا اعمال گرفته میباشد.

در طول تاسیس خيابان خيام صحن وسيع و کاشيکاری اين حرم و درخت کهنسال آن از ميان رفت و اينک فقط بخش کوچکی از صحن گذشته در جلوی ايوان مقبره باقیمانده میباشد. مقبره سابق الذکر به شماره ۲۶۸۳ جزو اثرها ملی تصویب شد‌ه‌است.

سرداب، قسمت اساسی بقاع میباشد که صورت تشریفات ترحیم مشهد آن مکعب مستطیل به بعد ها شش متر و پنجاه سانتی متر در سه متر و طول دو متر و بیست سانتی متر میباشد. در طول یک متری از کف سرداب، روی دیوار، سنگ مرمری به رنگ مشکی با کناره آینه کاری به چشم میخورد و روی آن به خط ثلث حدیثی به این شکل آمده میباشد:
«ولایة علی بن ابیطالب حصنی فمن دخل حصنی امن اینجانب عذابی، یا این که فاطمة الزهرا(س)»
در ضلع غربی دیوار، فرورفتگی ای به عمق چهل سانتی متر قراردارد. روی دیوار ضلع غربی، در طول یک متر وبیست سانتی متر از کف زمین، سنگ مرمری سیاه با کناره آینه کاری می‌باشد که روی آن به رنگ طلایی و به خط نستعلیق درج شده:
«السلام علیک یا این که ابا عبدالله الحسین آستان مقدس بنات موسی بن جعفر (علیه السلام) در تاریخ ۱۳ ماه خوش‌یمن رمضان ۱۳۸۲ هـ ش بوسیله هئیت جوان ها محبین الزهرا (علیها السلام) بانک بخارایی تجدید بنا شوید.»
دیوار ضلع شرقی سرداب تا طول یک متر شصت سانتی متر ازاره ای دارااست و بعداز آن طاق نمایی به عمق بیست سانتی متر دیده میشود و در آن، پنجره فلزی سبز رنگی به بعدها سه متر در پنجاه سانتی متر درنظرگرفته شده میباشد. دیوار ضلع شمال شرقی شکستگی دارااست. در مسافت فی مابین ضلع جنوب غربی و ضلع غربی سرداب ،ستونی مکعب صورت که دارنده ازاره ای از سنگ مرمر با طول یک متر و پنجاه سانتی متر میباشد و سایر آن آیینه کاری میباشد. کف سرداب با فرش های دستی و ماشینی پوشانده گردیده و در حوالی آن یکسری پشتی به دیواره ها توکل داده شد‌ه‌است و تعدادی کادر که دربرگیرنده زیارت طومار امامزادگان میباشد به دیوارهای چهار طرف توکل داده گردیده اند. زیارت طومار ای به تاریخ ۸/۹/۱۳۵۱ مرتبط با هفت دختران، نیز در‌این بخش جای‌دارد.
بارگاه که در همکف قرار گرفته میباشد، فلزی نقره ای به بعدها یک متر در یک متر و نود سانتی متر، سوای تاج و محور یک متر و سی سانتی متر می‌باشند. درون بارگاه از فرآورده چوب و به رنگ سبز سیر و سقف آن به طور گنبدی میباشد. کف بارگاه به انضمام دیوارهای داخلی آن تا طول سی سانتی متر پوششی از سنگ مرمر سپید دارا هستند. بارگاه دارنده سه پنجره مشبک در زمان و دو پنجره مشبک در پهنا میباشد. پشت تک تک پنجره-ها، شیشه های بی رنگ قرار داده شد‌ه‌است. در بارگاه به رنگ طلایی میباشد و در ضلع شمالی آن با بعدها یک متر و دو سانتی متر در چهل و هشت سانتی متر میباشد. در نصیب بالای در نوشته ای به رنگ طلایی میباشد:
«بسمه گران قدر بارگاه مطهر، امامزادگان هفت دختران در سال ۱۳۸۳ هـ ش بوسیله اداره وقف و کارها خیریه شرق طهران ساخته و نصب شوید. خالق ابوالفضل ابوالحسنی میبدی»
یک شیشه بی رنگ روی نوشته در کشیده شد‌ه‌است .

حد فاصل بالاترین بخش مهم بارگاه و تاج بارگاه یک نوار فلزی طلایی رنگ با طول دوازده سانتی متر دور و بر بارگاه کشیده گردیده و روی آن ابیاتی از “مخلوط حایل” محتشم کاشانی به خط نستعلیق مندرج میباشد. در بین هرمورد از مصراع های شعر، اسامی پنج بدن چشم می‌شوند. مال مبنا بارگاه از مرمر سپید با رگه های قهوه ای رنگ و به طول پنجاه سانتی متر میباشد. تاج بارگاه فلزی طلایی رنگ و به طول چهل سانتی متر میباشد.

بقاع پاد شاه نعمت الله البته که حدود شش هزار تشریفات ترحیم مشهد متر مربع حجم دارااست. آرامگاه یک کدام از اقطاب سلسله نعمت‌اللهی در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی ماهان بنا شده در استان کرمان میباشد.

فرمانروا نعمت الله اما مدفن يکي از عرفا و صوفیان ایران بزرگ میباشد که آرامگاهش از اثرها باشکوه تاریخ کشور ایران به شمار مي آيد و مثلا باصفاترین و زیباترین تیم بناهای آرامگاهي ايران به شمار مي رود.

تاریخچه تشکیل داد حرم پاد شاه نعمت الله البته
تشکیل داد آرامگاه پاد شاه نعمت الله اما به سال ۸۴۸ ه.ق استارت و طی ۶ قرن تا اواخر قرن چهاردهم ادامه یافت. و یکی شاهکارهای معماری اسلامی اهل ایران میباشد.

بنای اساسی آستانه ماهان وابسته به نصفه نخستین سده پانزدهم میباشد که بوسیله شاگردان و مریــدان وی ساخته شد و بعدا ساختمانهایی به بنای اول اضافه گردیده است. این الحاقات بیشتر وابسته به زمانه پادشاه عباس نخستین صفوی و محمد فرمان روا ناصر الدین فرمان روا قاجار میباشد که به عرفا و بزرگان شیعه ابراز ارادت می کرده اند. بیشترین پیشرفت ایین گروه در زمانه قاجاریه انجام یافته میباشد.

آرامگاه پادشاه نعمت البته آغاز به طور تک بنـا با گنبدی رفیع بر فراز فضایی چهار گوش باطن باغی تبارک بوده که بعد ها بناهای دیگری به آن افزوده گردیده است.
از آن جا که فرمان روا نعمت الله البته دلیل مهم آوازه و آبادانی شهر ماهان بوده میباشد و نیز عـلاوه بر منزلت عرفانی، شـاعر و ادیب نیز بوده میباشد، در زمان متفاوت بعد از درگذشت وی، بنای آرامگاه وی نیز به گروه افزوده گردیده.
سازه هم اکنون واجد شش صحن میباشد هندسه حکم دهنده بر گروه به طور خطی و در امتداد شالوده قبله می باشد.
سابق ترین نصیب سازه گنبدخانه آستانه میباشد که به سـال ۸۴۰ ه.ق به هزینه احمدشـاه بهمنی، از ارادتمندان او، تاسیس شـده میباشد.
سلسله مراتب ارتباط ها فضایی از فضای شهری تا گنبدخانه موجب تولید شم معنویت در اشخاص می‌شود.
بقعه پاد شاه نعمت الله البته از هر دو سمت شرق و غرب دارنده ورودی می‌باشد و از هر طرف که وارد شویم چهت نیل تحت عنوان گروه از دو صحن عبور می‌کنیم.
مجموع دسته از ۳۲۹ طاق و چهار صحن و دو گرمابه و دو کاروانسرا، یک آب انبار و یک باب منزل که مسکن متولی سازه میباشد تشکیل‌شده

مسجد کریستال که در جزیره «وان اینجانب» واقع تشریفات ترحیم مشهد گردیده‌است، یکی مساجد گران قدر و شگفت‌انگیز در مالزی میباشد. این مسجد با اسم بدون نقص «مسجد کریستال» یا این که «مسجد نوروروشنایی» مشهور میباشد و یکی‌از جاذبه‌های جذاب اساسی درین حیطه میباشد.

این مسجد در جزیره وان اینجانب که در ایالت ترنگانو، مالزی جای دارد، تاسیس شده است. مسجد کریستال به واسطه‌ی پیاده سازی و ساختار منحصر خویش، ظاهری مشابه به کریستال داراست که منجر ایجاد افکت‌های نوری و آرایش و پیرایش‌های رنگارنگ می شود و در سود به پیاده سازی مسجد زیبایی خاصی می بخشد.
این مسجد با معماری امروزی و استعمال از شیشه، کریستال و فلز، به شکلی نورپردازی شد‌ه‌است که در روز با فروغ خورشید و در شب با فروغ تصنعی و مصنوعی به پیاده سازی خاصی دست یافته میباشد. حالت مسجد کریستال در حاشیه دریا و قربت به کنار دریا، نصیب دیگری از جذابیت‌های این جای را به تصویر میکشد.
مسجد کریستال با آماده آوردن فضای منحصر و معماری قشنگ، هم‌اینک یک کدام از هدف های توریسم اساسی در مالزی میباشد. زیارت این جای مقدس و لذت بردن از پیاده سازی هنری و نورپردازی خاص این مسجد، تجارب‌ای دلپذیر و شگفت‌انگیز برای بازدیدکنندگان ساخت و ساز می‌نماید.

مسجد رجیکا کرواسی
مسجد رجیکا در کرواسی، یکی مساجد معروف و تاریخی کرواسی میباشد. این مسجد که با اسم بدون نقص «مسجد جامع رجیکا» شناخته می گردد، در پایتخت کرواسی یعنی شهر زاگرب قراردارد و یک نشان فرهنگی و تاریخی این میهن محسوب می‌شود.
مسجد رجیکا در سال ۱۹۷۶ میلادی ساخته شد و با الهام از معماری اسلامی و عربی بوجود آمد. پیاده سازی زیبای این مسجد به یاروهمدم کاشی‌کاری‌های فراوان در باطن و فارغ سازه، زیبایی و شکوه ویژه‌ای به آن بخشیده میباشد.
مسجد رجیکا با وضعیت جغرافیایی اختصاصی خویش، یکی جاذبه‌های توریسم اصلی در شهر زاگرب میباشد و سال های زیاد گردشگران و زائران متعددی را به خویش جذب می‌نماید. زیارت این جای مذهبی و تاریخی، بازدیدکنندگان را به دنیای فرهنگ و تمدن و هنر اسلامی و معماری بی‌نظیر آن یار می‌نماید و تجربیات‌ی خوشگل و الهام‌بخشی را به ارمغان می آورد.

صحبت انتها

مساجد بافرهنگ اسلامی و تاریخ اسلامی نامگذاری‌گردیده‌اند، نمادهایی از هنر و اعتقادات شرعی می باشند که زیبایی و بها‌های آن ها در سراسر دنیا شناخته‌گردیده‌اند. این جای ‌های مقدس با معماری اختصاصی و پیاده سازی‌های هنری، بازدیدکنندگان را به دنیای خاصی از صلابت، ایمان و متانت فقهی می برند.

قوش اسلیمی و طرح های هندسی و از همگی بیشتر تشریفات ترحیم مشهد کتیبه ها با صورت مستطیلی خویش بستری را آماده آوردند. که متن های مقدس و نشانه‌ها مذهبی بر آن‌ها نوشنه شوند و در بناها دیده همگان را بر خویش بدوزند. بی شک و تردید در عصر ایلخانیان هیچ تزئین معماری به تنوع و زیبائی تزئینات کاشی پدید نیامده میباشد. هر بخش از این محراب ها با کل بخش های دیگر فرق دارااست، اما در یک نگاه کلی، هماهنگی و زیبایی دیده گیری داراست.

ایلخانیان از چهار نوع کاشی مسجد استعمال می کردند: کاشی محراب، کاشی لوح مزار، کاشی کتیبه و کاشی های صلیبی و ستاره ای صورت. به صورت کلی زیباترین و بغرنج ترین ساختاری که کاشی سازان ابتکار کردند محراب میباشد. محراب های تبارک دسته ای از کاشی های غیر وابسته و ردیفی از طاق نماها و کناره های کتیبه دارا‌هستند. نوع میانگین آن‌ها از دو یا این که چهار کاشی به طور یکی از در بالای دیگری تشکیل‌شده اند و گاه کاشی های محراب های خرد نیز به طور جفت اخلاق گردیده اند.

محراب مسجد یا این که نمازگاه پیشوا، طاق‌ نمایی میباشد که جهت قبله را در مسجد نشانه میدهد، که پیشوای شرعی یا این که پیش‌نماز در اثنای نماز گزاردن در آن می‌ایستد. در مسجدها در اواسط قبله مسجد جای دارد. به نحوی که با ایستادن امام یا این که پیش نماز رشد به سمت قبله باشد و نماز بگذارد. شیوه قرار به دست آوردن آن‌ها، جهت قبله را در باطن مسجد مشخص و معلوم می‌نماید.

وجود محراب در کلیه مساجد مایحتاج وجود ندارد. در مسجدی که بطور درست جهت قبله معلوم باشد، وجودش ضرورتی ندارد. نقشه‌ های این عنصر معماری ریشه در آئین مهر دارااست، مضمون‌ و ریشه صحیح قانع‌ کننده‌ ای در لهجه عربی ندارد. می گویند یعنی محل پیکار (حرب) ولی محراب مکان پیکار وجود ندارد. ریشه این کلمه را پزشک معالج محمد مقدم مدرس دانش گاه ادبیات پر‌نور کرد.

آب، آو و آوه در معنای ساختمان، منزل و امثال آن میباشد. سردابه یعنی منزل سرد، حمام یعنی منزل گرم، محراب یعنی منزل مهر. اولیه اشکال آن هم وابسته به آئین مهر میباشد. در آن فرصت به صورت گنبد ساخته می‌شدند و در دو طرف آن نمادهای طلوع و غروب وجود داشت. طرح آن در جمهوری اسلامی ایران به صورت‌ های متفاوت بافته میشود. دور و بر و باطن محراب را به صدها نحوه مرتب‌ اند. البته لبه‌ های آن، در شرایطی که هراتی یا این که دوستکامی باشد، با محراب و آئین مهر رابطه داراست.

نمای این کاخ که به نحوه معماری تشریفات ترحیم مشهد هنری درست شده به صورت استوانه‌ای بوده و با سنگ های مر‌مر سیاه تزیین گردیده است.
بلندی آن در قبلی نزدیک به 25 متر بوده میباشد و فعلا به انگیزه فساد طبقه سوم، طول کاخ بیشتراز 20 متر وجود ندارد.
کاخ خورشید جمعاً دارنده 12 اتاق میباشد که در درون اتاق‌ها نیز تزییناتی از نگارگری و گچ‌بری چشم میگردد.
روش تزیین و آرایشی که درین سازه به شغل رفته شامل جزئییات های ظریف و متنوع و قابل مراعات میباشد.
تصاویری از شاهزادگان نادری بر روی دیوار‌ها نقش گردیده است که میان آنان، نقوش زرین نیز چشم می‌گردد.
کاخ در اواسط گلشن بزرگی جای‌دارد که مشمول یک سازه در سه طبقه میباشد.
طول آن در قبلی، حدود 25 متر بوده میباشد ولی فعلا به انگیزه فساد طبقه سوم، طول آن بیشتراز 20 متر وجود ندارد.
طبقه نخستین قصر خورشید آن 8 ضلعی میباشد که آن را روی چهار ستون پلکان به صورت هرم بر پا کرده اند.
ورودی های کاخ ،در اضلاع هشتگانه قراردارد که به تالار مهم کاخ منتهی میگردد.
کاخ خورشید جمعاً دارنده 12 اتاق میباشد که باطن هراتاق نیز تزئیناتی از نگارگری و گچ بری دیده میشود.
دربین این تزئینات، تصاویری از شاهزادگان نادری نیز مشهود است.
در اواسط بنای هشت ضلعی عمارت، ساختمان بلند استوانهای مانند، در دو طبقه جای‌دارد که محل اقامت سلطان و خانواده اش بوده میباشد.
زیبایی کاخ بیشتر در آرایش و پیرایش نمای فرنگی کنگره دار ساختمان میباشد که در آن معماری مغولی – هندی مشاهده میشود.
درون اتاق ها با نقاشى و گچبرى تزئین گردیده اند.

در اواسط بنای قصر از سطح پشت بام برجى مدور با سوراخ هاى مشابه نیم ردیف مشهور به خیارى تاسیس گردیده است
این سازه با طرح استثنایی و پررمز و سر خویش از خشت درست شده و نماهای بیرونی آن را از سنگ های به عبارتی حوزه‌ تراشیده اند.
بیشتراز هرچیز استوانه ای با نیم ردیف های سنگی که مانند برجی از دربین سازه بالا آمده، چشمگیر میباشد. اینگونه نمایی هرگز در مکان دیگری بکر میباشد.
کاخ خورشید یک طبقه زیرزمین و یک طبقه همکف به صورت هشت و نیم هشت داراست و دربین طبقه همکف استوانه ی ساختمان بلند مانند آن تا بلندای ۱۷/۴۰ متراز کف بالا می رود.
این ساختمان بلند از داخل هشت ضلعی میباشد و گنبدی بر بالای آن جای‌دارد.
نکته دیدنی این که در میان وسعت استوانه ای و سایر سازه ، مسافت ای وجود دارااست که مانند درز انبساط آنان را از هم مستقل میکند و در بالای پشت بام طبقه همکف سنگ هایی به طور درپوش روی این درز را می بندد.
با حذف بخشی از چهار نیم ردیف در نصیب بالای ساختمان بلند، نور داخل ساختمان بلند مهیا گردیده‌است.
نیم ردیف های ساختمان بلند بی آلایش اند اما سرستون ها تراش تزیینی اندکی دارا هستند.
نماهای بیرونی بنای کاخ خورشید را در تمامی جا تراشیده اند ولی در نصیب هایی از نماکاری دکوری، تراش سنگ ها به نقطه نهایی نرسیده و این علامت می‌دهد که سازه نا تمام ما‌نده و آیتم به کارگیری قرار نگرفته میباشد.
نماهای داخلی نصیب برجی صورت را با ایوانچه هایی در دو طبقه صورت داده اند و با نگارگری و طلاکاری تر و تمیز اند.
دورتا بدور این فضای هشت ضلعی در بالای ایوانچه های طبقه نخستین، سوره عم يتسائلون … با رنگ درج شده میباشد.
در حوالی این فضاء حیاط هایی میباشد که پوشش زیبای قانونی بندی دارا هستند و ایوانی که روبه شرق جای دارد، ورودی سازه میباشد.
زیرزمین دو بخش دارااست . یک فضای هشت ضلعی ، که زیرفضای هشت ضلعی بالاست و چهارستون داراست ؛ و اتاق ها و راهروهایی که در نزدیکی آن قرار می‌گیرند
همینطور رویه های ارتباطی فضاهای زیرز