مسجد جامع اصفهان یا این که مسجد جامع تشریفات ترحیم مشهد یا این که مسجد آدینه (جمعه) که مسجد عتیق اصفهان نیز نامیده می شـود، یکی‌از قدیمی ترین و مهمترین مساجد جمهوری اسلامی ایران و شهر اصفهان میباشد.
تاریخچه مسجد جامع اصفهان
آن چه که از معماری مسجد جامع اصفهان بر مکان ما‌نده میباشد مرتبط با زمان خلفای عباسی تا مجال دیلمیان و نیز سلجوقیان، ایلخانان، مظفریان و صفویان اسـت که هرمورد در ایجاد کرد بخشی از آن شریک بوده اند. به جهت التفات فوق العاده زیاد مسجد و نقش سیاسی و مذهبی آن، هر حکومتی، نصیب هایی را به بنای مسجد اضافه کرد تا بتواند از خـود یـادگاری جاودان در‌این سازه باقی بگذارد تا آیندگان را از واحد سنجش قدرت خویش باخبر سازد.
معماری مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اصفهان با گستره ای موازی با ۲۳۰۰ متر مربع، تعالی ترین مسجد کشور‌ایران به‌حساب می‌آید.
بنای اول مسجد عتیق اصفهان همانند دیگر مساجد نخستین از برنامه ای مستطیل صورت تشکیل شـده که دارنده شبستان های ردیف دار در پیرامون حیاطی تعالی بوده میباشد.
در دورانهای آنگاه، مسجد به چهار ایوانی تبدیل شد؛ به‌این سیرتکامل فضای پیوسته و معمولی شبستانها و فی مابین سراها با ایوانها و دو گنبد از هم گسسته شد.
کلی تریـن نمـونـه تقارن را می اقتدار در پلان مسجد جامع اصفهان و نحـوه قرارگیـری ارکان ساختمانی در پیرامون ایوان مرکزی روءیت کرد.
ایوانهای چهارگانه مسجد عتیق اصفهان در چهار جهت و در راس اضلاع چهارگانه ایوان که با تزیینهای کاشی کاری با مقرنس های مختلف پوشیده شـده اسـت، تقارن را در نقشـه مسجد علامت میدهد.
مسجد جامع اصفهان به صورت کلی دارنده ۱۶ فضای شبستانی میباشد که در نقاط متعدد آن فضا یک هسته مرکزی (میانسر) متفرق شـده اند.
در دو سوی راست و چپ ورودی مهم مسجد با کاشی نوشته هایی به لهجه عربی و به شکلی قرینه وجود دارااست.
در سـمـت چـپ ورودی، شبستان مظفری یا این که به عبارتی کتابخانه چشم می شـود که دارنده تقارن بی نقص در پلان میباشد.
در این جا ستونهای گرد تروتمیز به علامت های چلیپایی با آجرکاریهای پر رنگ که همانا سـاده شـده گردونه مهر و نمادی از خورشید فروزنده فقیه تاب میباشد، در پلان پیرایش یافته اند.
شبستان صفوی دارنده دو سیمای مختلف از نظر معماری میباشد؛ در حدود دو سـوم دور و بر را شبستان چهل ستونی و باقی‌مانده را قوسهای بلند با دهانههای گران قدر شـکل میدهد.
این شبستان، بنا ای ظریف و دهانهای گسترده داراست، شبستان دارنده پلان مربع صورت میباشد و با دقت به‌این که هفت دهانه طاق و چشمه در هر ضلع آن است، محراب آن طبق سنتها و قوانین معماری می بایست در دهانه وسطی یعنی در دهانه چهارم یا این که بر روی شالوده شبستان در بخش انتهایی قرار داشته باشـد.
درین شبستان، امروزه صرفا یک فرورفتگی طاقچه مانند در محل محراب قراردارد
وجود دو گنبدخانه در دو سـوی ایوان مسجد جامع اصفهان و دقیقاً روی یک محوره تقارنی در پلان تیم ایجـاد می نماید.
بلندای گنبد نظام الملک، ۲۴ متر و بلندای گنبد تاج الملک ۲۲ متر میباشد.
مسجد جامع اصفهان یا این که مسجد جامع تشریفات ترحیم مشهد یا این که مسجد آدینه (جمعه) که مسجد عتیق اصفهان نیز نامیده می شـود، یکی‌از قدیمی ترین و مهمترین مساجد جمهوری اسلامی ایران و شهر اصفهان میباشد.
تاریخچه مسجد جامع اصفهان
آن چه که از معماری مسجد جامع اصفهان بر مکان ما‌نده میباشد مرتبط با زمان خلفای عباسی تا مجال دیلمیان و نیز سلجوقیان، ایلخانان، مظفریان و صفویان اسـت که هرمورد در ایجاد کرد بخشی از آن شریک بوده اند. به جهت التفات فوق العاده زیاد مسجد و نقش سیاسی و مذهبی آن، هر حکومتی، نصیب هایی را به بنای مسجد اضافه کرد تا بتواند از خـود یـادگاری جاودان در‌این سازه باقی بگذارد تا آیندگان را از واحد سنجش قدرت خویش باخبر سازد.
معماری مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اصفهان با گستره ای موازی با ۲۳۰۰ متر مربع، تعالی ترین مسجد کشور‌ایران به‌حساب می‌آید.
بنای اول مسجد عتیق اصفهان همانند دیگر مساجد نخستین از برنامه ای مستطیل صورت تشکیل شـده که دارنده شبستان های ردیف دار در پیرامون حیاطی تعالی بوده میباشد.
در دورانهای آنگاه، مسجد به چهار ایوانی تبدیل شد؛ به‌این سیرتکامل فضای پیوسته و معمولی شبستانها و فی مابین سراها با ایوانها و دو گنبد از هم گسسته شد.
کلی تریـن نمـونـه تقارن را می اقتدار در پلان مسجد جامع اصفهان و نحـوه قرارگیـری ارکان ساختمانی در پیرامون ایوان مرکزی روءیت کرد.
ایوانهای چهارگانه مسجد عتیق اصفهان در چهار جهت و در راس اضلاع چهارگانه ایوان که با تزیینهای کاشی کاری با مقرنس های مختلف پوشیده شـده اسـت، تقارن را در نقشـه مسجد علامت میدهد.
مسجد جامع اصفهان به صورت کلی دارنده ۱۶ فضای شبستانی میباشد که در نقاط متعدد آن فضا یک هسته مرکزی (میانسر) متفرق شـده اند.
در دو سوی راست و چپ ورودی مهم مسجد با کاشی نوشته هایی به لهجه عربی و به شکلی قرینه وجود دارااست.
در سـمـت چـپ ورودی، شبستان مظفری یا این که به عبارتی کتابخانه چشم می شـود که دارنده تقارن بی نقص در پلان میباشد.
در این جا ستونهای گرد تروتمیز به علامت های چلیپایی با آجرکاریهای پر رنگ که همانا سـاده شـده گردونه مهر و نمادی از خورشید فروزنده فقیه تاب میباشد، در پلان پیرایش یافته اند.
شبستان صفوی دارنده دو سیمای مختلف از نظر معماری میباشد؛ در حدود دو سـوم دور و بر را شبستان چهل ستونی و باقی‌مانده را قوسهای بلند با دهانههای گران قدر شـکل میدهد.
این شبستان، بنا ای ظریف و دهانهای گسترده داراست، شبستان دارنده پلان مربع صورت میباشد و با دقت به‌این که هفت دهانه طاق و چشمه در هر ضلع آن است، محراب آن طبق سنتها و قوانین معماری می بایست در دهانه وسطی یعنی در دهانه چهارم یا این که بر روی شالوده شبستان در بخش انتهایی قرار داشته باشـد.
درین شبستان، امروزه صرفا یک فرورفتگی طاقچه مانند در محل محراب قراردارد
وجود دو گنبدخانه در دو سـوی ایوان مسجد جامع اصفهان و دقیقاً روی یک محوره تقارنی در پلان تیم ایجـاد می نماید.
بلندای گنبد نظام الملک، ۲۴ متر و بلندای گنبد تاج الملک ۲۲ متر میباشد.
گونه های شبستان چیست